آیا یائسگی با فرآیند پیری ارتباط دارد ؟
امیلی مولین در مقاله‌ای عالی در مجله علمی وایرد به ارتباط تخمدان‌ها و فرایند پیری پرداخته است که در وب سایت سلامت و درمان به این مقاله جالب به ابعاد آن می پردازیم.
ارتباط یائسگی با فرآیند پیری
زمان مطالعه: 5 دقیقه
به زبان ساده و عامیانه می توان اینطور بیان کرد که تخمدان‌ها، همانند ماشین زمان به حساب می‌آیند. و زودتر از بقیه اندام‌های بدن به سن پیری می‌رسند. هنگام تولد، هر تخمدان حاوی حدود یک میلیون فولیکول است که در واقع تخمک‌های نارس به حساب می‌آیند.و تا رسیدن به دوران بلوغ، بسیاری از آنها از بین می‌روند و فقط حدود ۳۰۰ هزار عدد باقی می‌مانند که تا ۴۰ سالگی اکثرشان نابود شده‌اند. در سن ۵۱ سالگی که سن متوسط یائسگی (در کشور آمریکا) است تقریبا چیزی باقی نمی ماند.این پدیده را که یائسگی می نامند، با کاهش برخی هورمون‌ها همراه است و عوارض متعددی در بدن ایجاد می‌کند. استخوان‌ها کمی شکننده‌تر می‌شوند، سرعت متابولیسم کاهش می‌یابد و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، سکته مغزی و دمانس (زوال عقل) افزایش پیدا می‌کند.
جالب است بدانید، تحقیقات نشان داده زنانی که زمان یائسگی دیرتری دارند و تخمدان‌های آنها به مدت طولانی‌تری کار می‌کنند، نسبت به دیگران عمر طولانی‌تری دارند. از این رو در دنیا موسساتی با عنوان «طول عمر باروری» یا همان reproductive longevity نیز طی چند سال اخیر در حال توسعه است که روی همین موضوع به صورت تخصصی کار می‌کند. هدف این مراکز تحقیقاتی این است که بفهمیم چگونه با افزایش عملکرد تخمدان‌ها می‌توانیم سال‌های باروری و همینطور دوران جوانی و طول عمر را افزایش دهیم. از سال ۲۰۱۸ چند مرکز تحقیقاتی با بودجه‌های چند میلیون دلاری هم برای آن تاسیس شده است.
در پژوهش‌های چند سال گذشته معلوم شده یک پروتئین خاص به نام mTOR در تخمدان‌ها نسبت به دیگر نقاط بدن بسیار فعال‌تر است و ارتباط این پروتئین با بروز سرطان و پیری شناخته شده. ضمنا مشخص شده که از کار انداختن این پروتئین در موش‌ها و مگس‌ها سبب افزایش طول عمرشان می‌شود.اکنون محققان در حال کار روی این ایده هستند که شاید بتوان با از کار انداختن mTOR در تخمدان‌ها فرایند پیر شدن سریع را متوقف کرد. برای این کار دارویی هم وجود دارد و هم اکنون یک پروژه تحقیقاتی با حضور داوطلبین در حال اجرا است که در لینک زیر می توانید ببینید:
recruit.cumc.columbia.edu/studyinfopage/
پژوهشگران معتقدند سرعت بالای پیر شدن تخمدان سبب می‌شود که گزینه مناسبی برای تست داروهای ضد پیری باشد. در یک تحقیق در نمونه های حیوانی، تخمدان‌های موش‌های جوان به موش‌های پیر پیوند زده شده و این کار سبب شده طول عمر آنها ۴۰ درصد افزایش پیدا کند و سلامت قلب‌شان هم بیشتر شود. البته چون موش‌ها دچار یائسگی نمی‌شوند، نمی‌توان به نتایج آن اتکای زیادی داشت. در انسان‌ها نیز از «درمان جایگزینی هورمون» یا همان HRT در دوران یائسگی استفاده می‌شود. که هدف آن تامین استروژن و پروژسترونی است که تولیدشان در دوران یائسگی متوقف می‌شود. اما این کار برای برخی افراد عوارضی ایجاد می‌کند.در عین حال هورمون‌های جایگزین، تمام مواد تولیدی تخمدان را تامین نمی‌کنند و به همین خاطر تاثیر کامل تخمدان واقعی را ندارند.
البته شاید بزرگ‌ترین سوال این باشد که اصلا چرا انسان‌ها دچار یائسگی می‌شوند؟
در این مورد هم یک تئوری تکاملی مهم به نام تئوری «مادربزرگ» وجود دارد که از دهه ۷۰ میلادی مطرح شده است: بر اساس این نظریه، یائسگی سبب می‌شود انسان‌ها به مراقبت و تربیت نسل دوم خودشان کمک کنند.
با وب سایت سلامت و درمان همراه شوید تا در مورد ارتباط یائسگی با فرآیند پیری بیشتر بخوانیم.