متوکلوپرامید

 یک عامل ضد استفراغ و آنتاگونیست دوپامین D2 است که در درمان بیماری ریفلاکس معده به مری، پیشگیری از تهوع و استفراغ و تحریک تخلیه معده استفاده می شود.

نام های تجاری

زمینه

گاستروپارزی دیابتی وضعیتی است که باعث تهوع و استفراغ مکرر می شود که تأثیر منفی بر کیفیت زندگی دارد و بار قابل توجهی بر سیستم مراقبت های بهداشتی وارد می کند.  متوکلوپرامید یک آنتاگونیست دوپامین است که برای درمان تهوع و استفراغ که ممکن است علاوه بر بیماری رفلاکس معده (GERD) با گاستروپارزی دیابتی همراه باشد، استفاده می شود. همچنین می توان از آن برای جلوگیری از حالت تهوع یا استفراغ مرتبط با شیمی درمانی یا برخی روش های جراحی یا تشخیصی استفاده کرد.

یکی از خواص منحصر به فرد این دارو عدم افزایش ترشح اسید معده است. این دارو به شکل قرص خوراکی یا محلول موجود است و همچنین می تواند از طریق وریدی نیز تجویز شود. متوکلوپرامید در ابتدا توسط FDA در سال 1980 تایید ^شد

ساختار

متوکلوپرامید

وزن

میانگین: 299.796
تک ایزوتوپی: 299.14005467

فرمول شیمیایی

C ₁₄ H ₂₂ ClN ₃ O ₂

فارماکولوژی

نشانه

متوکلوپرامید به شکل قرص خوراکی برای درمان علامتی گاستروپارزی دیابتی حاد و عود کننده، علاوه بر درمان بیماری ریفلاکس معده (GERD) در بیمارانی که به درمان سنتی پاسخ نداده اند، استفاده می شود. یک فرمول اسپری بینی نیز برای درمان بزرگسالان مبتلا به گاستروپارزی دیابتی حاد و عود کننده نشان داده شده است.

در فرم تزریق داخل وریدی، برای شرایط فوق و همچنین برای پیشگیری از استفراغ که ممکن است به دنبال شیمی درمانی استفراغ یا حالت تهوع و استفراغ بعد از جراحی باشد، اندیکاسیون دارد. متوکلوپرامید داخل وریدی لوله گذاری روده کوچک را تسهیل می کند و تخلیه معده و جریان باریم را در بیمارانی که نیاز به معاینه رادیولوژیکی معده یا روده کوچک دارند تحریک می کند. در برخی موارد، تأخیر در تخلیه دستگاه گوارش با تجسم رادیوگرافیک دستگاه گوارش تداخل دارد و متوکلوپرامید برای تسهیل تخلیه در این موارد استفاده می شود و امکان تجسم تشخیصی کافی را فراهم می کند.

برخی از کاربردهای خارج از برچسب متوکلوپرامید شامل مدیریت تهوع و استفراغ ناشی از تشعشع، بیزوآر معده، سکسکه غیرقابل درمان و درد میگرنی است.

فارماکودینامیک

متوکلوپرامید با کاهش فشار اسفنکتر تحتانی مری (LES) تخلیه معده را افزایش می دهد. همچنین بر روی ناحیه بعد از مغز تأثیر می گذارد و از علائم تهوع و استفراغ جلوگیری می کند و آن را تسکین می دهد. علاوه بر این، این دارو بدون افزایش ترشحات صفراوی، معده و پانکراس، تحرک دستگاه گوارش را افزایش می دهد.

به دلیل فعالیت ضد دوپامینرژیک، متوکلوپرامید می تواند علائم دیسکینزی دیررس (TD)، دیستونی و آکاتیزیا را ایجاد کند و بنابراین نباید بیش از 12 هفته تجویز شود.

مکانیسم عمل

متوکلوپرامید با مهار گیرنده‌های دوپامین D2 و سروتونین 5-HT3 در ناحیه ماشه گیرنده شیمیایی (CTZ) واقع در ناحیه پس‌ترمای مغز، اثرات ضد استفراغ ایجاد می‌کند. تجویز این دارو از طریق اعمال مهاری بر گیرنده های D2 پیش سیناپسی و پس سیناپسی، آگونیسم گیرنده های سروتونین 5-HT4 و تضاد با مهار گیرنده موسکارینی منجر به اثرات پروکینتیک می شود. این عمل باعث افزایش ترشح استیل کولین می شود و باعث افزایش اسفنکتر تحتانی مری (LES) و تون معده می شود و تخلیه معده و عبور از روده را تسریع می کند. متوکلوپرامید با گیرنده های دوپامین D2 مخالفت می کند. دوپامین از طریق اتصال به گیرنده‌های D2 عضلانی، اثر آرام‌بخشی بر دستگاه گوارش دارد.

هدف	اقدامات	ارگانیسم
آگیرنده 5 هیدروکسی تریپتامین 4	آگونیست	انسان
آگیرنده 5 هیدروکسی تریپتامین 3A	آنتاگونیست	انسان
آگیرنده موسکارینی استیل کولین M1	آگونیست	انسان
آگیرنده دوپامین D2	آنتاگونیست	انسان

جذب

متوکلوپرامید به سرعت در دستگاه گوارش با نرخ جذب حدود 84 درصد جذب می شود. ^فراهمی زیستی داروی خوراکی حدود 40.7 درصد گزارش شده است، اما می تواند بین 30 تا 100 درصد باشد.

متوکلوپرامید بینی 47 درصد در دسترس زیستی است.  یک دوز 15 میلی گرمی به Cmax _41.0 نانوگرم در میلی لیتر، با T _max 1.25 ساعت و AUC 367 نانوگرم در ساعت در میلی لیتر می رسد.

حجم توزیع

حجم توزیع متوکلوپرامید تقریباً 3.5 لیتر بر کیلوگرم است. این به معنی سطح بالایی از توزیع بافت است. متوکلوپرامید از سد جفت عبور می کند و می تواند علائم خارج هرمی در جنین ایجاد کند.

اتصال به پروتئین

متوکلوپرامید 30٪ به پروتئین های پلاسما، عمدتا به گلیکوپروتئین آلفا-1-اسید متصل می شود.

متابولیسم

متوکلوپرامید متابولیسم عبور اول را انجام می دهد و متابولیسم آن بسته به فرد متفاوت است. این دارو توسط آنزیم های سیتوکروم P450 در کبد متابولیزه می شود.  CYP2D6 و CYP3A4 هر دو به متابولیسم آن کمک می کنند و CYP2D6 به شدت درگیر است. CYP1A2 همچنین یک آنزیم کمک کننده جزئی است. ^فرآیند کونژوگاسیون N-4 سولفات یک مسیر متابولیک اولیه متوکلوپرامید است.

مسیر حذف

در طی یک مطالعه فارماکوکینتیک، حدود 85 درصد از دوز خوراکی در ادرار طی 72 ساعت اندازه گیری شد. به طور متوسط ​​18 تا 22 درصد از دوز 20-10 میلی گرم به عنوان داروی رایگان در عرض 3 روز پس از تجویز بازیابی شد.

نیمه عمر

میانگین نیمه عمر حذف متوکلوپرامید در افراد دارای عملکرد کلیوی سالم بین 5 تا 6 ساعت است اما در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی طولانی تر است. تنظیم دوز رو به پایین باید در نظر گرفته شود.

سمیت

LD50 خوراکی متوکلوپرامید موش 750 میلی گرم بر کیلوگرم است.

برخی از علائم مصرف بیش از حد متوکلوپرامید شامل خواب‌آلودگی، بی‌حسی و واکنش‌های خارج هرمی است. داروهایی که بیماری پارکینسون را مدیریت می کنند یا داروهای آنتی کولینرژیک یا آنتی هیستامین هایی با خواص آنتی کولینرژیک باید برای درمان علائم اکستراپیرامیدال استفاده شوند. به طور معمول، این علائم در عرض 24 ساعت فروکش می کند. مصرف بیش از حد غیر عمدی در نوزادانی که محلول خوراکی متوکلوپرامید دریافت کردند، علاوه بر حالت بی حالی، منجر به تشنج، علائم خارج هرمی شد.

علاوه بر این، متهموگلوبینمی در نوزادان نارس و کامل پس از مصرف بیش از حد متوکلوپرامید مشاهده شده است. متیلن بلو وریدی ممکن است متهموگلوبینمی مرتبط با متوکلوپرامید را درمان کند. توجه به این نکته مهم است که تجویز متیلن بلو ممکن است منجر به کم خونی همولیتیک در بیمارانی شود که از کمبود G6PD رنج می برند که می تواند منجر به مرگ شود. به دلیل توزیع کم این دارو در پلاسما، دیالیز در از بین بردن کافی متوکلوپرامید در شرایط مصرف بیش از حد مؤثر نبوده است.

منبع